Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 55+56: Văn bản Vợ chồng A Phủ

 Tiết: 55, 56
Đọc – Hiểu VB
 Trích tác phẩm cùng tên của nhà văn Tô Hoài
 Vợ chồng A Phủ Nhà văn Tô Hoài - Sau này: Tham gia nhiều công tác; nhiều năm 
liền làm Tổng thư ký Hội nhà văn Việt Nam. 
 1.2. Sự nghiệp sáng tác
 - Tác phẩm chính: Dế mèn phiêu lưu ký (1941), 
 Nhà nghèo (1944), Truyện Tây Bắc (1953), Ba 
 người khác (2006) (SGK);
 - Nhà văn viết theo xu hướng hiện thực và thiên 
 về diễn tả sự thật đời sống. -> Nhà văn có số 
 lượng sáng tác đạt kỷ lục trong văn học hiện đại 
 Việt Nam (hơn 200 đầu sách);
 - 1996 ông được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh 
 về văn học nghệ thuật. II. HD ĐỌC- HIỂU ĐOẠN TRÍCH
 1. Đọc - tóm tắt văn bản
 Có Câuthể tóm hỏi: tắtHãy như tóm sau tắt :đoạn trích?
 Mị là một thiếu nữ xinh đẹp, do gia đình thiếu nợ 
thống lý PáTra nên cô bị bắt về làm dâu nhà thống lí để 
trừ nợ. Cô bị hành hạ cả thể xác lẫn tinh thần. Một lần 
cô trốn về nhà lạy cha để chết nhưng thương cha cô bỏ ý 
định. Mùa xuân đến, Mị muốn đi chơi nhưng bị Asử 
đánh và trói vào cột. A Sử đi chơi xuân bị đánh nên Mị 
được thả ra để chăm sóc hắn. A phủ đánh con quan nên 
bị thống lí bắt phạt vạ và phải ở đợ để trả nợ. Một lần A 
Phủ đi chăn bò bị hổ vô mất một con, thống lí trói anh 
vào một cái cọc cho đến chết. Trong một đêm mùa đông 
ngồi sưởi ấm bên bếp lửa, nhìn thấy giọt nước mắt của 
Aphủ , Mị đã đồng cảm với nỗi đau của A Phủ. Mị suy 
nghĩ và đi đến quyết định táo bạo cởi trói cho A Phủ 
rồi cùng anh bỏ trốn. - Ngôn ngữ: ngôn ngữ mang sắc thái của người 
miền núi; lời trần thuật đan xen rất độc đáo. 
 3.2. Nhân vật Mị
Câu hỏi: Qua đoạn trích miêu tả nhân vật Mỵ, theo 
 em-> đểCó khai thể tháckhai nhân thác vật qua này các chúng khía ta cạnh phải tiếnsau: 
 hành - Số tìm phận hiểu của các Mị; khía cạnh nào?
 + Hoàn cảnh nghèo, bị bắt làm dâu gạt nợ;
 + Bị đày đọa tàn nhẫn.
 - Những phản kháng của Mỵ từ khi ở nhà với 
 cha mẹ đến khi vào làm dâu của thống lý Pátra:
 + Pk 1: Định ăn lá ngón tự tử
 + Pk 2: Mùa xuân đến định đi chơi xuân
 + Pk 3: Mùa đông đến -> cứu A Phủ và trốn 
 khỏi Hồng Ngài + "Ai ë xa vÒ ", “t¶ng ®¸, tµu ngùa,”, "lïi 
 lòi nh con rïa nu«i trong xã cöa", "MÞ tëng 
 mình còng lµ con tr©u con ngùa", MÞ chØ "cói 
 mÆt, kh«ng nghÜ ngîi", => Bị hành hạ và bị 
 bóc lột sức lao động
 + "Mét căn buång kÝn mÝt  mét lç vu«ng b»ng 
Chi
 bµn tay”; “Đ· bao năm råi, ngêi ®µn bµ Êy 
tiết 
 ch¼ng biÕt ®Õn mïa xu©n, ch¼ng ®i ch¬i tÕt. 
 => Cuộc sống bị giam hãm, tù túng.
 + "Sèng l©u trong c¸i khæ MÞ còng ®· quen råi", 
 + ChØ "nhí ®i nhí l¹i những viÖc gièng nhau“; 
 + “Ta là thân đàn bànó đã cúng trình ma 
  rũ xương ở đây thôi” => Bị áp chế về tinh 
 thần Câu hỏi: Qua cuộc sống tủi nhục đó Mị có cam chịu 
 không?- Những Hãy phản liệt kêkháng các phản của Mịkháng đó là của: Mị ? 
 + Định ăn lá ngón tự tử 
 + Khi mùa xuân đến 
 + Khi mùa đông về -> hành động cắt dây trói 
 cứu A Phủ và chạy theo A Phủ thoát khỏi 
 Hồng Ngài
 Pk 1: Định ăn lá ngón tự tử
 Câu+ hỏi “Đêm: Phản nào kháng Mị cũng đầu tiênkhóc của MịMị đượctrốn miêu tả 
 qua cácvềnức chi tiết nở” nào? Hãy nêu nhận xét về sự phản 
Chikháng + “đó?Mày Theo về lạy anh chàokhông (chị) điều đó toátđược lên con phẩm ơi! ”chất 
 gì? Anh chị rút ra được bài học gì cho bản thân? 
tiết + “Mị khóc .Mị chết thì bố còn khổ hơn 
 trở lại nhà thống lý.” -> Mùa xuân đến Mị có diễn biến 
 tâm trạng qua các chi tiết sau:
 + “Trong đêm tình mùa xuân”, 
 không khí rạo rực, niềm vui tràn 
 khắp bản “váy hoa được đem 
 phơi  trai gái, trẻ con tụ tập 
 đánh pao, đánh quay, thổi 
 sáo”, “Tiếng sáo gọi bạn 
 tình” (tín hiệu nghệ thuật) “Mị 
 Mùa xuân, thiết tha bổi hổi ngồi nhẩm 
thiếu nữ thổi sáo thầm bài hát của người đang 
 thổi” -> Như một đốm sáng 
 được thắp lên từ một tâm hồn 
 đang dần mòn bị hủy diệt. + Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này, Mị sẽ ăn 
 cho chết ngay, chứ không buồn nhớ lại”. “Mị chợt 
 nhớ” -> ý thức được tình cảnh đau xót của mình.
 +“Mị xắn mỡ bỏ đĩa đèn cho căn buồng sáng lên” 
 -> Mị muốn thắp lên ánh sáng cho căn phòng bấy lâu 
 nay chỉ là bóng tối, như muốn thắp lên ánh sáng cho 
 cuộc đời tối tăm của mình.
 +“Mị lấy váy áo định đi chơi xuân”-> Mị thấy lòng 
 mình “phơi phới trở lại ...đột nhiên vui sướng Mị 
 vẫn còn trẻ ” -> niềm khao khát sống hồi sinh, tự 
 nó bỗng trở thành một mãnh lực quyết một mất một 
 còn với thực tại.
 + “Bị A sử trói đứng” và “quấn luôn tóc lên cột”, 
“Mị vẫn ngheđám chơi” -> Mỵ Vẫn thả hồn theo 
tiếng sáo mùa xuân Pk 3: Mùa đông đến
Câu+“Nhưng hỏi: (Hoạt đêm động mùa nhóm đông phân theo bàn) Nêu và 
 phânnhiều tích lần”, các Mỗi chi đêm, tiết miêu khi nghetả cuộc sống của Mị khi 
 Mùatiếng đôngcòn đến? sống”, Em cónhưng suy nghĩ Mị gì về hình ảnh 
 “bếpvẫn thảnlửa” vànhiên” tiếng - >sáo Cuộc ở trên? sống Anh (chị) có cảm 
 nhậnđơn gìđộc, về diễnbuồn biến tẻ, tâmhằng trạng đêm của Mị dẫn đến 
 hànhMị ra động sưởi cứu ấm Abên Phủ? bếp lửa và 
 gặp A Phủ. Lúc đầu Vô cảm vì 
 Mị đã quá quen với mọi cảnh 
 trong nhà thống lí.
 + “Đêm sau Mị lé mắt  xám 
 đen lại”
 Mị nghĩ: “Mị nhớ lạitrói Mùa đông trên 
 đứng như thế kia”, “trời ơi, 
 nóđộc ác thật”, “cơ chừng vùng cao 
 phải chết” -> Tình thương đã thắng sự sợ hãi, dẫn đến 
hành động táo bạo: cắt dây trói cứu A Phủ 
và Mị chạy theo A Phủ và cùng với A Phủ 
trốn thoát khỏi Hồng Ngài. Điều đó đã giúp 
Mị tự giải thoát cho cuộc đời mình.
- Hình ảnh “bếp lửa”, “tiếng sáo” vừa có giá 
trị nghệ thuật, vừa mang màu sắc văn hóa 
của người vùng cao, như có sự cộng hưởng 
thắp sáng trong tâm hồn Mị: là hơi ấm, là âm 
thanh thức tỉnh góp phần tạo nên sức sống 
trong tâm hồn Mị. 3.3. Nhân vật A Phủ: (xem Trang 12 sgk để tìm 
 hiểu số phận của A Phủ)
 - Câu A Phủ hỏi: hoàn Qua đoạncảnh trích đặc embiệt hãy giới một số chi 
 +tiết “A đặcPhủ sắc người miêu làng tả nhân Háng vật-Bla A phải Phủ, một từ đótrận em đậu 
mùabốcó nhận mẹ xét chếtsót gì? lại một mình”. Có người 
bụng đói bắt bán cho người Thái lúc 10 tuổigan 
bướng trốn đi lưu lạc ở Hồng Ngài”, “ Làm cho 
nhà người  ngày khác” -> Mồ côi cha mẹ, nghèo, 
làm thuê, làm mướn kiếm sống.
 + “Biết đúc lưỡi cày, đúc cuốc, cày giỏi, săn bò tót 
bạo”, “khỏe, chạy nhanh như ngựa”, “Đứa nào 
được A Phủmà giàu” -> Lớn lên giữa núi rừng là 
một chàng trai khỏe mạnh, nhiều người yêu thích. => Nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật với 
những nét riêng, mới lạ một cách sống động, 
chân thực tính cách của người lao động miền 
núi => A Phủ là một con người khẳng khái dù 
trong bất cứ hoàn cảnh nào; dù phải sống một 
mình hay đi ở trừ nợ cũng như khi hổ ăn mất bò 
hoặc A Phủ để người ta trói đứng mình đến chết 
để thế mạng cho con bò bị mất, A Phủ làm việc ấy 
một cách thản nhiên. -> Tiêu biểu cho sự mạnh 
mẽ, gan góc, không sợ cái chết -> Hình tượng 
đặc sắc về hình ảnh người thanh niên miền núi. Câu hỏi: Em có nhận xét, giá đánh giá gì về cha 
con thống lý Pátra? 
 => Cha con thống lý đại diện cho giai cấp 
 thống trị miền núi thời bấy giờ, đại diện cho 
 tội ác vô nhân đạo trong quan hệ người và 
 người. Chính tội ác của bọn chúng đã thúc 
 đẩy sự vùng lên giải phóng của con người. - Sự kiện theo trình tự thời gian, đan xen hồi 
 ức một cách tự nhiên, có pha trộn quá khứ 
 với hiện tại một cách ý nhị có khi vận dụng kĩ 
 thuật đồng hiện của điện ảnh, khó phân biệt 
 hình ảnh của quá khứ - hiện tại – tương lai.
 4.2. Giá trị đặc sắc về nội dung
Câu hỏi: Hãy trình bày nhận xét của em về 
=>những Tố cáo nội sự dungbóc lột đặc dã sắc man, qua bất đoạn nhân trích của này? bọn 
thống trị phong kiến miền núi thời bấy giờ. Ca 
ngợi sự vươn lên tự giải phóng của đồng bào 
và vẻ đẹp tiềm tàng của người lao động nghèo 
miền núi. => có giá trị nhân đạo sâu sắc HƯỚNG DẪN LUYỆN TẬP
 1. Trình bày suy nghĩ của em về giá trị nhân 
đạo qua 2 nhân vật trong đoạn trích “Vợ chồng 
A Phủ” của nhà văn Tô Hoài.
 * Gợi ý
 - Cảm thông, thương xót những con người 
bất hạnh bị chà đạp, bị lăng nhục bởi giai cấp 
thống trị;
 - Thấu hiểu, trân trọng những đức tính cao 
quí của con người trong nghịch cảnh.
 2. Phân tích tính cách nhân vật Mị qua đoạn 
trích “Vợ chồng A phủ” của nhà văn Tô Hoài.
 3. Phân tích tính cách nhân vật A Phủ