Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 67+68: Chiếc thuyền ngòai xa

 Tiết 67, 68
Chiếc thuyền ngòai xa
 Nguyễn Minh Châu
 Cửa 
 Sông Những vùng 
 trời 
1967 khác1970 nhau 1972
Người đàn bà Nguyễn Minh Châu
trên chuy n 
 ế Chi c 
tàu tốc ế
hành thuyền 
 ngoài 
 xa
 1983 1985 1987 2. Khai thác giá trị VB
 2.1. Kết cấu truyện - Tình huống - Ngôn ngữ
 - Không gian, thời gian nghệ thuật
 Biển - làng chài; nhiều ngày nhưng khái quát 
được cuộc sống và đời người;
 - Mở đầu truyện: Niềm vui chụp được tấm 
ảnh đạt sự hoàn mỹ, toàn bích; Kết thúc 
truyện: mỗi lần nhìn tấm ảnh lại nghĩ về người 
đàn bà hàng chài có cuộc đời bất hạnh => Gợi 
suy tư về kiếp sống con người; - Ngôn ngữ, giọng điệu
 + Ng«n ng÷ ngêi kÓ chuyÖn: ThÓ hiÖn qua nh©n vËt 
 Phïng, sù hãa th©n cña t¸c gi¶. Chän ngêi kÓ 
 chuyÖn nh thÕ ®· t¹o ra mét ®iÓm nh×n trÇn thuËt s¾c 
 s¶o, t¨ng cêng kh¶ n¨ng kh¸m ph¸ ®êi sèng, lêi kÓ 
 trë nªn kh/quan, ch©n thËt, giµu søc thuyÕt phôc.
 + Ng/ng÷ nh/vËt: Phï hîp víi ®/®iÓm tÝnh c¸ch cña 
 tõng ngêi.
 => Không gian, thời gian nghệ thuật có tính khái 
quát cao. Mở đầu bất ngờ và Kết thúc để ngỏ gợi suy 
nghĩ về cuộc đời và kiếp người. Tình huống truyện 
mâu thuẫn đặc sắc ngôn ngữ phù hợp với tính cách 
nh.vật góp phần tạo nên giá trị nhân văn sâu sắc. => §«i m¾t tinh têng, “nhµ nghÒ” cña ngêi nghÖ 
 sÜ ®· ph¸t hiÖn vÎ ®Ñp “trêi cho” trªn mÆt biÓn 
 mê s¬ng, vÎ ®Ñp mµ c¶ ®êi bÊm m¸y anh chØ gÆp 
 mét lÇn. Ngêi nghÖ sÜ c¶m thÊy h¹nh phóc - ®ã lµ 
 niÒm h¹nh phóc cña kh¸m ph¸ vµ s¸ng t¹o, cña 
 sù c¶m nhËn c¸i ®Ñp tuyÖt diÖu . H×nh ¶nh chiÕc 
 thuyÒn ngoµi xa gi÷a biÓn trêi mê s¬ng, anh ®· 
 c¶m nhËn c¸i ®Ñp toµn bÝch, hµi hoµ, l·ng m¹n 
 cña cuộc ®êi, thÊy “t©m hån m×nh” ®îc thanh 
 läc. 
H. Hãy liệt kê các chi tiết m/tả cảnh và tâm 
trạng người nghệ sĩ ở trên? H. Qua 2 phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh, 
 nhµ v¨n NguyÔn Minh Ch©u muèn ngêi ®äc nhËn 
 =>thøc Cuéc ®iÒu ®êi g× vÒkh«ng cuéc ®¬n ®êi gi¶n? xu«i chiÒu mµ chøa 
 ®ùng nhiÒu nghÞch lÝ, m©u thuÉn: ®Ñp - xÊu, thiÖn 
 - ¸c... cho nªn ®õng nhÇm lÉn hiÖn tîng víi b¶n 
 chÊt, h×nh thøc bªn ngoµi víi néi dung bªn trong; 
 ®õng véi ®¸nh gi¸ con ngêi, sù vËt ë vÎ bÒ ngoµi 
 mµ cÇn ®i s©u t×m hiÓu ®Ó ph¸t hiÖn ra b¶n chÊt 
 thùc của vẻ đẹp bên ngoµi cña hiÖn tîng.
H. Qua 2 ph¸t hiÖn của người nghệ sĩ nhiếp ảnh, 
anh (chÞ) c¶m nhËn nh thÕ nµo vÒ vÎ ®Ñp cña chiÕc 
thuyÒn ngoµi xa vµ cã th¸i ®é nh thÕ nµo tríc 
nh÷ng g× diÔn ra ë gia ®×nh thuyÒn chµi? => Thân thể bị chà đạp, nhân phẩm bị xúc phạm 
nhưng chị không để ý, không bận tâm - một sự 
nhẫn nhục của người có nhân cách, có lòng tự 
trọng và hiểu biết lẽ đời, có tình thương yêu con vô 
bờ đã đem đến cho Phùng, Đẩu và bạn đọc những 
cảm xúc mới. Thể hiện phẩm chất đẹp của người 
phụ nữ: thiên chức làm vợ, làm mẹ.
 - Diễn biến hành động và tâm trạng của chị 
 khi ở tòa án huyện
 + Lúc đầu thì chị rụt rè, sợ hải, tội nghiệp (nêu các 
chi tiết dẫn chứng phân tích)
 + Khi Đẩu (đại diện tòa) lên án hành động vũ phu 
 của người chồng thì chị hoàn toàn biến đổi qua sự tự 
 tin, tâm thế, cách xưng hô (dẫn chứng các chi tiết...) - Nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật đặc 
sắc. Người đàn bà hàng chài là biểu tượng của 
tình mẫu tử, cảm nhận và chấp nhận san sẻ nỗi 
đau với chồng, cảm thông và tha thứ cho chồng. 
Với chị, gia đình hạnh phúc là một khao khát 
đẹp của người phụ nữ Việt Nam có tính truyền 
thống cho dù vẫn còn có những sứt mẻ, chưa 
được hoàn thiện. Giúp ta thấy được cái tình cảm 
sâu sắc, cái tâm đáng quý của người lao động với 
cách ứng xử rất nhân bản. 
H. Hãy liệt kê các chi tiết m/tả hành động và 
tâm trạng người đ/bà hàng chài khi ở tòa án? * ChÞ em th»ng Ph¸c: BÞ ®Èy vµo tình thÕ khã xö khi 
ë trong hoµn cảnh Êy. 
 + ChÞ th»ng Ph¸c, mét c« bÐ yÕu ít mµ can ®ảm, ®· 
phải vËt lén ®Ó tíc con dao trªn tay th»ng em trai, ngăn 
em lµm viÖc tr¸i l/thêng ®¹o lÝ. C« bÐ lµ ®iÓm tùa vững 
ch¾c cña ngêi mÑ ®¸ng th¬ng, c« ®· hµnh ®éng ®óng 
khi cản ®îc viÖc lµm d¹i dét cña ®øa em, l¹i biÕt chăm 
sãc, lo toan khi mÑ phải ®Õn toµ ¸n.
 + Th»ng Ph¸c th¬ng mÑ theo kiÓu mét cËu bÐ con, theo 
c¸i c¸ch mét ®øa con trai vïng biÓn. Nã “lÆng lÏ ®a 
mÊy ngãn tay khÏ sê trªn khu«n mÆt ngêi mÑ, nh muèn 
lau ®i những giät níc m¾t chøa ®Çy trong những nèt rç 
chÆng chÞt”, “nã tuyªn bè víi c¸c b¸c ë xëng ®ãng 
thuyÒn r»ng nã cßn cã mÆt ë díi biÓn nµy thì mÑ nã 
kh«ng bÞ ®¸nh”. H/ảnh th»ng Ph¸c khiÕn ngêi ®äc cảm 
®éng bëi tình th¬ng mÑ d¹t dµo. + Đẩu: ngạc nhiên trước suy nghĩ và thái độ của 
người đàn bà hàng chài. Trong anh dậy lên sự cảm 
phục và có những suy nghĩ về vai trò của mình. 
 2.3. Ý nghĩa nhan đề & giá trị n/dung
 tư tưởng của tác phẩm
2.3.1. Ý nghĩa nhan đề của truyện
- Con thuyền có thật trong cuộc đời
- Con thuyền biểu tượng cho nghệ thuật, ẩn dụ 
cho kiếp người đơn độc trên đại dương cuộc đời.
- Cái đẹp nghệ thuật dễ tìm hơn cái đẹp đích thực 
của con người -> Nghệ thuật phải quan tâm đến 
đời sống và phải quan tâm đến con người. III. GHI NHỚ 
 (Chép phần ghi nhớ trong sgk trang 193)
 CỦNG CỐ, DẶN DÒ 
 Ngêi ®µn bµ hµng chµi
 VÎ bÒ ngoµi T©m hån bªn trong 
 XÊu, th« kÖch VÞ tha, giµu ®øc hi sinh 
 Lam lò, r¸ch ríi Ch¾t chiu h¹nh phóc 
Cam chÞu ®¸ng th¬ng S©u s¾c, tr¶i ®êi
 Nhµ văn ®Æt ra c¸c vÊn ®Ò x· héi, nh©n sinh s©u s¾c