Bài giảng Ngữ văn 12 - Tiết 77+78: Số phận con người

 Tiết 77,78
Số phận con người
 (Trớch) Sô-lô-khốp - Chiến tranh Vệ quốc (1941-1945) làm phúng 
viờn chiến trường .
- 1939 được bầu vào Viện Hàn Lõm Khoa Học 
Liờn Xụ.
 - 1965 được giải Nobel văn học
 Tỏc phẩm chớnh: Truyện sụng Đụng; Thảo 
nguyờn Xanh; Sụng Đụng ờm đềm; Đất vỡ 
hoang
- Phong cỏch nghệ thuật: Phản ỏnh bức 
tranh thời đại rộng lớn với chõn dung, số 
phận mỗi con người trong mối quan hệ với 
đất nước, nhõn dõn. Chương II. Chiến tranh bựng nổ Chiến tranh ngày càng ỏc liệt Bị đày đọa hai năm trong trại tập 
 trung của phỏt xớt Đức. Được tin ngụi nhà bị trỳng bom phỏt 
 xớt, vợ và hai con gỏi bị giết hại. Chương II. Chiến tranh bựng nổ , Xụ cụ lụp 
chia tay vợ con lờn đường ra mặt trận, chiến 
tranh ngày càng ỏc liệt. Bị thương rồi bị bắt 
làm tự binh, bị đày đọa hai năm trong trại tập 
trung của phỏt xớt Đức. Sau đú Xụ- cụ -lốp 
trốn thoỏt, trở về phớa Hồng quõn. Cựng lỳc 
anh được tin ngụi nhà bị trỳng bom phỏt xớt, 
vợ và hai con gỏi bị giết hại, anh tham gia 
tiến quõn vào giải phúng Berlin. TểM TẮT ĐOẠN TRÍCH
Nhưng đỳng vào ngày chiến 
 thắng, 9/5/1945.... Anh chụn niềm vui sướng và niềm hi vọng 
 cuối cựng trờn đất Đức, trở về đơn vị như 
 người mất hồn Đau buồn, anh hay vào quỏn uống 
 rượu. Một lần, Anh gọi Vania lờn xe cựng đi; 
khi trũ chuyện với bộ anh đó tự xưng 
 “ta là bố của con” Vania ụm cổ, hụn vào mỏ, vào 
 mụi, vào trỏn của Xụ cụ lốp Bà chủ đứng nhỡn nú ăn ngấu 
 nghiến mà nước mắt rũng rũng Nhưng đờm nào Xụ cụ lụp cũng 
chiờm bao thấy những người thõn 
 quỏ cố Một lần lỏi xe chở hàng đụng 
 phải một con bũ, anh bị tước 
bằng lỏi, nờn anh đó cựng bộ 
Vania lờn đường kiếm sống ở 
 vựng đất mới. Hai con người cụi cỳt, hai hạt cỏt đó bị 
 sức mạnh phũ phàng của bóo tố chiến 
 tranh thổi bạt tới những miền xa lạ ... 2. Khai thỏc giỏ trị đoạn trớch
2.1. Cuộc sống và tõm trạng của nhân vật An-
 đrây Xô-cô-lốp sau chiến tranh
 2.1.1. Khi chưa bộ Vania 
 2.1.2. Khi gặp bé Vania
 (Kết hợp tỡm hiểu hoàn cảnh của bộ Vania)
2.2. Những khú khăn trong c/sống của hai con 
 người khốn khổ
2.3. Một số nột đặc sắc về nghệ thuật của đoạn 
 trớch
 * Chất trữ tỡnh trong tác phẩm
 * Thái độ của ngời kể chuyện -> Sau chiến tranh, vỡ khụng cũn người thõn, nhà
 cửa tan nỏt nờn anh quyết định xa quờ hương tỡm
 đất sống để quờn đi nỗi đau lớn nhất trong cuộc đời;
+ “Phải núi rằng tụi đó quỏ say mờ ... Nguy hại ấy”
 -> Sống đơn độc với tâm sự bế tắc, anh tìm đến chén 
 rợu để dịu bớt nỗi đau dự biết rõ sự nguy hại của rợu 
 nhng anh vẫn cứ uống.
=> Qua nhõn vật Xô-cô-lốp, nhà văn biểu dơng, 
ngợi ca khí phách của nhân dân Nga và cũng 
không ngần ngại nói lên cái giá rất đắt của chiến 
thắng là những đau khổ tột cùng của con ngời do 
bóo tố chiến tranh gây nên => Sức tố cáo chiến 
tranh phát xít mạnh mẽ của tác phẩm. -> Xụcụlụp nhận ra Vania cũng là một nạn nhõn
 đáng thơng của chiến tranh và trong cuộc đời vẫn 
 cú kẻ đau khổ hơn (như bộ Vania).
 - Diễn biến tõm trạng Xụcụlốp và hành động 
 củaVania khi họ nhận là cha con 
 * Tõm trạng của Xụcụlốp
 + “Những giọt nước mắt lập tức tụi quyết 
Chi định: Khụng thể để  riờng rẽ được”, “ mỡnh 
tiết sẽ nhận nú làm con”;
 + Tõm hồn tụi bỗng  bừng sỏng lờn”, “ta là”
 -> Từ tỡnh cảm thiêng liêng của con người đã 
 thức tỉnh Xô-cô-lốp - lũng xót thơng dâng lên 
 thành những giọt nớc mắt nóng hổi. Anh quyết 
 định nhận Vania làm con. TK. ở toàn bộ đoạn này, điểm nhỡn của tác giả
 hoàn toàn phù hợp với điểm nhỡn của nhân vật
 và vỡ vậy gây được niềm xúc động trực tiếp.
 Bằng tấm lòng nhân hậu, Xô-cô-lốp tỡm mọi
 cách bù đắp tỡnh cảm cho Vania, chăm sóc nó.
 Đú cũng chớnh là niềm hạnh phỳc của một con
 người trải qua nhiều đau khổ trong cuộc đời.
 2.2. Những khú khăn trong c/sống của hai 
 con người khốn khổ
 - Khó khăn của Xô-cô-lốp trong cuộc sống th-
 ờng nhật: việc nuôi dỡng, chăm sóc..., những rủi
 ro bất cứ lúc nào cũng có thể xảy ra, đặc biệt là
 việc không thể làm “tổn thơng trái tim bé bỏng
 của Vania”. 2.3. Một số nột đặc sắc về nghệ thuật 
 của đoạn trớch
 * Chất trữ tỡnh
- Nhà văn đã sáng tạo ra hỡnh thức tự sự độc đáo,
 sự xen kẽ nhịp nhàng giọng điệu của ngời kể
 chuyện (tác giả và nhân vật chính). Sự hoà
 quyện chặt chẽ chất trữ tỡnh của tác giả và chất
 trữ tỡnh của nhân vật đã mở rộng, tăng cờng đến
 tối đa cảm xúc nghĩ suy và những liên tởng
 phong phú cho ngời đọc. * Đoạn kết theo kiểu để ngỏ với lời của người 
khỏch lạ như nhắc nhở, kêu gọi sự quan tâm, 
trách nhiệm của toàn xã hội đối với mỗi số 
phận cá nhân.