Bài giảng Sinh học 12 - Bài 3: Điều hòa hoạt động gen

 Bài 3
 ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 3. Trình tự của nuclêôtit trên mạch khuôn của gen như sau:
 ATGXTAAXXGATGXG. Phân tử mARN do gen tổng hợp có 
 trình tự là:
a. UAXGAUUGGXUAXGX. 
b. TAXGATTGGXTAXGX. 
c. UAXGUUUGGXUAXGX.
d. TAXGAATGGXTAXGX. Bài 3. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN
I. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG GEN
1. Khái niệm về điều hoà hoạt động của gen
2. Các cấp độ điều hoà hoạt động của gen
 - Tế bào nhân sơ: chủ yếu là cấp độ phiên mã.
 - Tế bào nhân thực: có ở tất cả các cấp độ.
 Tại sao điều hoà hoạt động gen ở tế bào nhân sơ và tế bào 
 nhân thực lại khác nhau? 
 Tế bào nhân sơ quá trình phiên mã và dịch mã diễn
 ra đồng thời. Tế bào nhân thực có màng nhân nên 2
 quá trình xảy ra không đồng thời. Bài 3. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN
 I. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG GEN
 II. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ
1. Mô hình cấu trúc của Ôpêron Lac
 Opêron 
 Vùng vận 
 Các gen cấu trúc (Z, Y, A)
 Gen điều hoà hành 
 có liên quan về chức năng
 ADN P R P O Z Y A
 Vùng khởi động
 Thế nào là một ôpêron? 
 Operon là một nhóm gen cấu trúc có liên quan về
 chức năng thường được phân bố thành từng cụm và
 có chung một cơ chế điều hoà. Bài 3. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN
I. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG GEN
II. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ
1. Mô hình cấu trúc của Ôpêron Lac Opêron 
 Vùng vận 
 Các gen cấu trúc (Z, Y, A)
 Gen điều hoà hành 
 có liên quan về chức năng
 ADN P R P O Z Y A
 Vùng khởi động
 + Vùng khởi động - P(promoter) nằm trước vùng vận
 hành, là vị trí tương tác của ARN - polimeraza để khởi
 đầu sự phiên mã.
 + Vùng vận hành - O(operator) nằm kề trước gen cấu
 trúc, là vị trí tương tác với prôtêin ức chế làm ngăn cản
 sự phiên mã. Bài 3. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN
 I. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG GEN
 II. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ
1. Mô hình cấu trúc của Ôpêron Lac
 Opêron 
 Gen điều hoà Vùng vận Các gen cấu trúc (Z, Y, A)
 hành có liên quan về chức năng
 ADN P R P O Z Y A
 Vùng khởi động
 protein ức chế 
 + Gen điều hoà (R) làm khuôn để sản xuất prôtêin ức
 chế, có khả năng liên kết với vùng vận hành để ngăn
 cản quá trình phiên mã. Bài 3. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN
 I. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG GEN
 II. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ
1. Mô hình cấu trúc của Ôpêron Lac
 2. Sự điều hoà hoạt động của operon Lac
* Khi môi trường không có lactôzơ
 Prôtêin ức chế
 gắn vào Gen cấu trúc 
 Gen điều Prôtêin Ngăn 
 Vùng vận không họat 
 hòa ức chế phiên mã
 hành động Bài 3. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG GEN
I. KHÁI QUÁT VỀ ĐIỀU HOÀ HOẠT ĐỘNG GEN
II. ĐIỀU HÒA HOẠT ĐỘNG CỦA GEN Ở SINH VẬT NHÂN SƠ
1. Mô hình cấu trúc của Ôpêron Lac
2. Sự điều hoà hoạt động của operon Lac
* Khi môi trường có lactôzơ
 Liên kết Cấu hình không gian 3 chiều 
 Lactôzơ Prôtêin ức chế
 biến đổi
 Không gắn vào
 Vùng vận hành 
 ARN polimeraza
 Liên kết
 Vùng khởi động 
 Phiên mã
 mARN của gen Z,Y,A
 Dịch mã
 Enzim phân giải đường lactôzơ Sơ đồ cơ chế điều hòa hoạt động của Operon Lac ở E.coli
 Vùng vận hành (O)
 *ỨC CHẾ Z Y A ADN
 (Khi môi trường 
 không có lactôzơ)
 Không phiên mã
 Prôtêin ức chế
 *HOẠT ĐỘNG Z Y A ADN
 (Khi môi trường 
 có lactôzơ) mARN
 Chất cảm ứng Prôtêin ức chế Các prôtêin được tạo thành 
 (lactôzơ) bị bất hoạt bởi các gen Z, Y, A LUYỆN TẬP
Câu 2. Trong mô hình điều hòa của Mônô và Jacôp
 theo Ôperôn Lac, chất cảm ứng là
A. Đường galactôzơ.
B. Đường Lactôzơ.
C. Đường Glucôzơ.
D. Prôtêin ức chế.