Bài giảng Sinh học 12 - Tiết 33, Bài 28: Loài

 I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
 Năm 1942, Nhà Tiến hóa học 
 Ơnxt Mayơ đã đưa ra khái niệm 
 loài sinh học.
 Đọc mục I SGK/123 → Ernst Mayr
 cho biết thế nào là loài 
 sinh học? I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
 1. Khái niệm
 Cho ví dụ về các loài sinh vật mà em biết? I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
 1. Khái niệm
Các con La là con lai giữa Lừa 
và Ngựa có thể coi là 1 loài 
không? Tại sao?
Không, vì chúng không tồn tại 
như một nhóm quần thể, không 
có khả năng giao phối với nhau 
và sinh ra đời con có sức sống. I. KHÁI NIỆM VỀ LOÀI SINH HỌC
 2. Các tiêu chuẩn phân biệt 2 loài thân thuộc
 Dê Cừu
 Dựa vào tiêu chuẩn nào để phân biệt đây là 2 loài khác 
 nhau?
 Dựa vào tiêu chuẩn hình thái 5 KHÁI NIỆM LOÀI- PHÂN BIỆT LOÀI
2. Tiêu chuẩn phân biệt 2 loài
-Tiêu chuẩn địa lý- sinh thái
 Hai loài thân thuộc chiếm 2 khu phân bố riêng biệt.
 Ngựa hoang (Trung Á) Ngựa vằn (Châu Phi) KHÁI NIỆM LOÀI- PHÂN BIỆT LOÀI
2. Tiêu chuẩn phân biệt 2 loài
-Tiêu chuẩn sinh lý- hóa sinh: 
 Cấu trúc Pr, các chỉ tiêu sinh lý khác nhau.
Cả 2 đều thuộc họ Cà nhưng thuốc lá có khả năng tổng hợp ancalôit còn 
cà chua thì không ▼Tùy vào từng đối tượng khác nhau mà ta sử dụng 
 các tiêu chuẩn khác nhau để phân biệt các loài.
 Đối với Vi Khuẩn: sử dụng tiêu chuẩn hóa sinh
 Đối với động thực vật : sử dụng tiêu chuẩn hình thái.
 Một số trường hợp phải phối hợp nhiều tiêu chuẩn.
▼Trong các tiêu chuẩn kể trên, vận dụng tiêu chuẩn 
nào là chính xác nhất? II.CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN
 1. Khái niệm cách ly sinh sản
 2. Các cơ chế cách ly sinh sản
 Có mấy cơ chế cách ly?
 -Cách ly trước hợp tử
 -Cách ly sau hợp tử
 Hoàn thành phiếu học tập sau: Nội dung Cách ly trước hợp tử Cách ly sau hợp tử
Khái niệm Những trở ngại ngăn cản sinh Những trở ngại ngăn cản việc 
 vật giao phối với nhau. tạo ra con lai hoặc ngăn cản 
 Thực chất là ngăn cản sự thụ tạo ra con lai hữu thụ
 tinh tạo ra hợp tử
 -Cách ly nơi ở: các cá thể trong Con lai khác loài không có sức 
Đặc điểm cùng một khu vực địa lý nhưng sống hoặc có sức sống nhưng 
 không giao phối không sinh sản hữu tính được 
 -Cách ly tập tính: sinh vật khác do khác biệt về cấu trúc di 
 loài có những tập tính giao phối truyền → mất cân bằng gen →
 riêng biệt giảm khả năng sinh sản hoặc 
 -Cách ly mùa vụ: sinh vật khác cơ thể bất thụ hoàn toàn
 loài sinh sản khác mùa 
 -Cách ly cơ học: sinh vật khác 
 loài có cấu tạo cơ quan sinh sản 
 khác nhau
 Ví dụ Sẻ ngô Châu Âu không giao phối Ngựa giao phối với lừa → con 
 với sẻ ngô Trung Quốc La hoặc con Bacdo bất thụ - Cách li nơi ở (sinh cảnh): sống cùng khu vực địa lí nhưng 
khác sinh cảnh nên không thể giao phối. Cách li tập tính
Con đực “làm Con đực cong đuôi Con đực đến đối 
quen” với con phun tín hiệu hóa diện con cái và rung 
cái từ phía sau học lên mình con cánh trước khi giao 
 để giao phối cái để “dụ dỗ” phối Cách li cơ học
C¸ch li c¬ häc: cấu tạo cơ quan sinh sản khác nhau nên 
 chúng không thể giao phối với nhau II.CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN
 Cách li sau hợp tử
 Có giao phối nhưng không thụ tinh, 
 Ngỗng Vịt
Ví dụ: Tinh trùng ngỗng không sống được trong âm đạo 
vịt cái. II.CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN
 Cách li sau hợp tử
 Cừu có thể giao phối với dê tạo hợp tử nhưng hợp tử 
 chết ngay. II.CÁC CƠ CHẾ CÁCH LI SINH SẢN
 1. Khái niệm cách ly sinh sản
 2. Các cơ chế cách ly sinh sản
 3. Vai trò cơ chế cách ly 
 Các cơ chế cách li có vai trò 
 như thế nào trong quá trình 
 tiến hóa?
 Điều gì xảy ra nếu giữa các 
 loài không có sự cách ly sinh 
 sản? Mỗi loài duy trì được những đặc trưng riêng
Sáo đen mỏ trắng. Sáo đen mỏ vàng. Sáo nâu.
 Rền gai. Rền tía. Rền cơm. CỦNG CỐ KIẾN THỨC
Câu 1: Nội dung của tiêu chuẩn hình thái dùng để phân biệt 2 
loài thân thuộc là?
 a. Các cá thể thuộc 2 loài khác nhau phải sống ở 
 những môi trường khác nhau
 b. Các cá thể thuộc 2 loài khác nhau phải có sự gián 
 đoạn về hình thái
 c. Các cá thể thuộc 2 loài khác nhau phải có bộ NST 
 2n khác nhau
 d. Các cá thể thuộc 2 loài khác nhau phải có sự khác biệt 
 vcề trình tự các axit amin trong chuỗi polypeptit Câu 3: Các trường hợp sau thuộc loại cách ly nào?
 Chim én sinh sản vào mùa xuân, chim gáy sinh sản vào 
 mùa hè
 → Cách ly mùa vụ Câu 5: Các trường hợp sau thuộc loại cách ly nào?
 Các cây thuộc các loài khác nhau có cấu tạo hoa khác nhau nên 
 hạt phấn của loài cây này không thể thụ phấn cho hoa của loài 
 cây khác
 → Cách ly cơ học CHƯƠNG I LOÀI
 Loài khỉ Loài tinh tinh
Dựa vào tiêu chuẩn nào để phân biệt được 2 loài trên 
NHANH NHẤT?
→ Tiêu chuẩn hình thái HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC Ở NHÀ
- Trả lời câu hỏi trong sách giáo khoa.
- Đọc mục “Em có biết!”
- Đọc trước bài 29 “Quá trình hình thành loài” 
 và cho biết:
+ Chướng ngại địa lí là gì?
+ Tại sao cách li địa lí dẫn đến hình thành loài 
 mới?