Đề tham khảo ôn thi tốt nghiệp THPT năm 2021 môn Ngữ văn - SGD&ĐT Đắk Lắk - Đề số 5 (Có đáp án)

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẮK LẮK ĐỀ THAM KHẢO ÔN THI TỐT NGHIỆP
 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NĂM 2021
 ĐỀ SỐ 5 Môn: Ngữ văn
 (Đề gồm có 02 trang) Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
 I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)
 Đọc đoạn trích:
 Nắm nhau tôi chôn góc phù sa sông Mã
 Trăm thác nghìn ghềnh cuộn xoáy vào tơ
 Làng cong xuống dáng tre già trước tuổi
 Tiếng gọi đò khuya sạt cả đôi bờ.
 Con hến, con trai một đời nằm lệch
 Lấm láp đất bùn đứng thẳng cũng nghiêng
 Mẹ gạt mồ hôi để ngoài câu hát
 Giấc mơ tôi ngọt hơi thở láng giềng.
 Hạt thóc củ khoai đặt đâu cũng thấp
 Cả những khi rổ rá đội lên đầu
 Chiếc liềm nhỏ không còn nơi cắt chấu
 Gặt hái xong rồi rơm, rạ bó nhau.
 (Trích Một góc phù sa, Nguyễn Minh Khiêm, 
 NXB Hội Nhà văn, 2007, tr.18-19)
 Thực hiện các yêu cầu sau:
 Câu 1. Đoạn trích trên được viết theo thể thơ nào?
 Câu 2. Chỉ ra các từ ngữ/hình ảnh nói về quê hương bình dị, gần gũi trong kí ức của nhà thơ. 
 Câu 3. Hai câu thơ Mẹ gạt mồ hôi để ngoài câu hát/ Giấc mơ tôi ngọt hơi thở láng giềng gợi 
 cho anh/chị suy nghĩ gì?
 Câu 4. Bài học cuộc sống có ý nghĩa nhất với anh/chị khi đọc đoạn thơ trên là gì? Vì sao?
 II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
 Câu 1. (2,0 điểm)
 Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 
 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về ý nghĩa của những điều giản dị đối với cuộc sống con 
 người.
 Câu 2. (5,0 điểm)
 Hồn Trương Ba: (sau một lát) Ông Đế Thích ạ, tôi không thể tiếp tục mang thân anh 
 hàng thịt được nữa, không thể được!
 Đế Thích: Sao thế? Có gì không ổn đâu!
 Hồn Trương Ba: Không thể bên trong một đằng, bên ngoài một nẻo được. Tôi muốn 
 được là tôi toàn vẹn.
 Đế Thích: Thế ông ngỡ tất cả mọi người đều được là mình toàn vẹn cả ư? Ngay cả tôi 
 đây. Ở bên ngoài, tôi đâu có được sống theo những điều tôi nghĩ bên trong. Mà cả Ngọc SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẮK LẮK ĐỀ THAM KHẢO ÔN THI TỐT NGHIỆP
 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG NĂM 2021
 ĐỀ SỐ 5
 Môn: Ngữ văn
 Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề
 ĐÁP ÁN - THANG ĐIỂM
 (Đáp án - Thang điểm gồm có 03 trang)
 Phần Câu Nội dung Điểm
 I ĐỌC HIỂU 3,0
 1 Đoạn trích sử dụng thể thơ tự do. 0,5
 Các từ ngữ/hình ảnh: phù sa sông Mã, con hến, con trai, hạt thóc, củ 
 2 0,5
 khoai, rơm, rạ 
 - Hình ảnh người mẹ tần tảo, lạc quan yêu đời;
 3 - Kí ức về tuổi thơ gắn bó với quê hương, xóm giềng và người mẹ yêu 1,0
 quý. Kí ức đẹp đẽ đó sẽ theo mãi cuộc sống con người.
 Học sinh có thể đưa ra những bài học khác nhau nhưng cần lí giải vấn đề 
 phù hợp với chuẩn mực đạo đức và pháp luật (Một số bài học: Trân trọng 
 4 1,0
 những người thân yêu xung quanh mình; Gần gũi, gắn bó với quê hương, 
 coi đó là nguồn cội quan trọng đối với bản thân mình)
 II LÀM VĂN 7,0
 Viết một đoạn văn trình bày suy nghĩ của bản thân về ý nghĩa của 
 2,0
 những điều giản dị đối với cuộc sống con người.
 a. Đảm bảo yêu cầu về hình thức đoạn văn nghị luận 200 chữ
 Học sinh có thể trình bày đoạn văn theo cách diễn dịch, quy nạp, tổng - 0,25
 phân - hợp, song hành hoặc móc xích...
 b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Ý nghĩa của những điều giản dị 
 0,25
 đối với cuộc sống con người.
 c. Triển khai vấn đề nghị luận
 1 Học sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị 
 luận theo nhiều cách nhưng cần làm rõ ý nghĩa của những điều giản dị 
 đối với cuộc sống con người và đưa ra các lí lẽ bảo vệ quan điểm. Có thể 
 theo hướng sau: 
 - Điều giản dị trong cuộc sống con người chính là những gì thân thuộc, 1,0
 gần gũi, gắn bó thân thiết xung quanh mỗi người.
 - Những điều giản dị có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với cuộc sống 
 con người: Những điều giản dị có thể trở thành điểm tựa, bồi đắp cho con 
 người giá trị tinh thần cao quí (tình làng nghĩa xóm, gia đình sâu 
 nặng); góp phần thanh lọc tâm hồn, hoàn thiện nhân cách để trở thành chính mình. Đây là khát vọng mãnh liệt của Trương Ba, khát vọng được 
sống hòa hợp giữa bên trong và bên ngoài, giữa nội dung và hình thức, 
giữa thể xác và linh hồn. Phá vỡ quan hệ nội tại này sẽ để lại hậu quả 
nặng nề, cũng như sống mà không được là chính mình thì đó là một bi 
kịch nghiệt ngã.
+ Đế Thích lại lập luận và chỉ ra rằng không chỉ Trương Ba đang sống 
trong cảnh trong ngoài bất nhất, mà mọi người đều như thế cả. 
+ Trương Ba lên án Đế Thích: Sống nhờ, sống gửi, sống ký sinh vào thân 
xác của kẻ khác là điều xấu hổ đáng lên án. Trương Ba thẳng thắn chỉ 2,5
trích quan niệm sai lầm của Đế Thích bởi suy nghĩ đơn giản về cuộc 
sống. 
- Phần sau đoạn trích là màn đối thoại - đấu tranh toát lên nhân cách cao 
thượng và đức hi sinh của Trương Ba. Qua đó tác giả gửi gắm những 
quan niệm về hạnh phúc, về lẽ sống và cái chết.
- Nghệ thuật: Sáng tạo lại cốt truyện dân gian. Nghệ thuật dựng cảnh, 
dựng đối thoại, độc thoại nội tâm. Hành động của nhân vật phù hợp với 
hoàn cảnh, tính cách, góp phần phát triển tình huống truyện. 
* Nhận xét triết lý nhân sinh được Lưu Quang Vũ gửi gắm qua tác phẩm 
Hồn Trương Ba, da hàng thịt.
- Con người chỉ thực sự hạnh phúc khi được sống là chính mình, được 
hoà hợp giữa xác và hồn, trong và ngoài, nội dung và hình thức... trong 
một thể thống nhất toàn vẹn chứ không phải là cuộc sống chắp vá, bất 
nhất, gượng ép.
- Trong cuộc sống chúng ta phải biết đấu tranh với sự dung tục tầm 
thường và chiến thắng nghịch cảnh để hoàn thiện nhân cách của bản thân. 0,5
Có như vậy chúng ta mới được là mình - được là chính mình toàn vẹn. 
Tác giả một mặt phê phán những dục vọng tầm thường, sự dung tục của 
con người, mặt khác ông vạch ra quan niệm phiến diện, xa rời thực tế khi 
coi thường giá trị vật chất và những nhu cầu của thể xác.
- Con người cần có sự ý thức chiến thắng bản thân, chống lại những 
nghịch cảnh số phận, chống lại sự giả tạo để bảo vệ quyền sống đích thực 
và khát vọng hoàn thiện nhân cách.
d. Chính tả, dùng từ, đặt câu
 0,25
 Đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp tiếng Việt
e. Sáng tạo
 0,5
Thể hiện suy nghĩ sâu sắc về vấn đề nghị luận; có cách diễn đạt mới mẻ
 TỔNG ĐIỂM 10,0
 ------Hết------