Đề thi chọn học sinh giỏi cấp trường môn Ngữ văn 10 - Năm học 2018-2019 - Trường THPT Phan Đình Phùng (Có đáp án)

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂK LẮK Đ￿ THI HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG 
 TRƯỜNG THPT PHAN ĐÌNH PHÙNG NĂM HỌC 2018 – 2019
 ------------------------- Môn: NGỮ VĂN 10
 Đ￿ CHÍNH TH￿ Thời gian làm bài: 180 phút 
 C
 Câu 1 (8,0 điểm)
 Trong thư gửi thầy giáo của con mình, một người cha viết: “Xin hãy dạy 
 cho cháu rằng có thể bán cơ bắp và trí tuệ cho người ra giá cao nhất nhưng 
 không bao giờ được để cho ai ra giá mua trái tim và tâm hồn mình”.
 (Theo Ngữ văn 10, Tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016, tr.135)
 Suy nghĩ của anh /chị về ý kiến trên.
 Câu 2 (12 điểm)
 “Văn học chẳng những giúp ta nhận ra cái thiện và cái ác, cái đúng và cái 
 sai ở đời, mà còn khơi dậy ở ta những tình cảm thẩm mĩ phong phú, đa dạng”.
 ( Theo Ngữ văn 10, Tập hai, NXB Giáo dục, 2000, tr. 113)
 Anh/chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy liên hệ với một tác phẩm văn 
 học dân gian chương trình Ngữ văn 10 để làm sáng tỏ vấn đề.
 ------------------ HẾT -------------------- dụng năng lực của mình trong công việc, biết coi trọng và giữ gìn đạo đức, nhân 
cách
 - Là một người học sinh, cần phải không ngừng rèn luyện sức khỏe, tài năng, 
 học tập chăm chỉ, phải tránh xa những thói hư tật xấu để hình thành một nhân 
 cách tốt, đạo đức tốt, luôn có ý thức giữ gìn phẩm cách của mình trong xã hội 
 đầy cám dỗ như hiện nay.
3. Cách cho điểm
– Điểm 7-8: Đáp ứng các yêu cầu trên, có thể mắc một vài lỗi nhỏ về diễn đạt.
– Điểm 5-6: Đáp ứng 2/3 các yêu cầu, có thể mắc một vài lỗi nhỏ về diễn đạt
– Điểm 3-4 : Trình bày được một nửa các yêu cầu trên, mắc một số lỗi diễn đạt.
– Điểm 1-2 : Nội dung sơ sài, diễn đạt yếu, mắc nhiều lỗi chính tả
– Điểm 0 : Hoàn toàn lạc đề.
CÂU 2 
1. Về hình thức và kĩ năng
 - Cần xác định đây là kiểu bài nghị luận văn học để triển khai bài làm đúng 
kiểu văn bản. Cần phát huy đồng thời hai năng lực: nắm bắt và làm sáng tỏ một 
vấn đề về chức năng của văn học phân tích, chứng minh, bình luận vấn đề qua 1 
văn bản VHDG đã học trong chương trình Ngữ văn 10 để làm sáng tỏ vấn đề. 
 - Thí sinh phải biết sử dụng, kết hợp nhuần nhuyễn các thao tác lập luận để 
giải quyết một cách đúng hướng yêu cầu của đề bài..
2. Về nội dung kiến thức:
a. Giải thích
- Nhận định đã đề cập đến những chức năng cơ bản của văn học như: nhận 
thức, giáo dục và thẩm mĩ.
+ Văn học chẳng những giúp ta nhận ra cái thiện và cái ác, cái đúng và cái sai 
ở đời: Đáp ứng nhu cầu hiểu biết của con người, văn học thực sự trở thành 
"cuốn sách giáo khoa của đời sống", đồng thời có tác dụng rất lớn trong việc 
xây dựng nhân cách, giáo dục con người. Qua các tác phẩm, người đọc hiểu 
người, hiểu đời thêm, đồng thời cũng làm phong phú hơn cho kinh nghiệm 
sống của mình. 
+ Văn học còn khơi dậy ở ta những tình cảm thẩm mĩ phong phú, đa dạng: 
Nhờ có văn học mà đời sống tình cảm của con người ngày càng tinh tế, sâu sắc 
hơn. Cái hay, cái đẹp trong văn học tạo ra trong lòng người đọc những rung 
động thẩm mĩ, tình yêu đối với cái đẹp, thậm chí còn khơi dậy kích thích năng 
lực sáng tạo, khám phá của mỗi người.
=> Tác phẩm nghệ thuật là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan. Văn 
chương nghệ thuật luôn giữ gìn và bồi dưỡng chất nhân văn, chất người cho 
con người, giúp con người hiểu biết mình hơn, thông cảm với người khác, có 
một cuộc sống phong phú, tinh tế, có ý nghĩa.
(HS chú ý giải thích các từ, cụm từ "cái thiện", "cái ác", "cái đúng", "cái sai", 
"tình cảm thẩm mĩ phong phú đa dạng") 
b. Chứng minh
Thí sinh chọn và phân tích một tác phẩm văn học dân gian (đã được học hoặc 
đọc thêm trong chương trình Ngữ văn 10). Trong quá trình phân tích học sinh 
cần phải làm nổi bật rõ việc nhận thức được "cái thiện", "cái ác", "cái đúng", 
"cái sai" trong các tác phẩm đó như thế nào, đã khơi dậy "tình cảm thẩm mĩ" của 
con người ra sao? 
c. Bàn luận
- Khẳng định đây là ý kiến xác đáng về chức năng của văn chương nghệ thuật SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂK LẮK Đ￿ THI HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG 
 TRƯỜNG THPT PHAN ĐÌNH PHÙNG NĂM HỌC 2018 – 2019
 ------------------------- Môn: NGỮ VĂN 11
 Đ￿ CHÍNH TH￿ Thời gian làm bài: 180 phút 
 C
 Câu 1 (8,0 điểm)
 Julia Robert cho rằng: “Hoàn hảo là một căn bệnh mà nhiều dân tộc đang 
 phải hứng chịu”. Anh/chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy viết một bài văn 
 với chủ đề: Chấp nhận phần khuyết của chính mình.
 Câu 2 (12 điểm)
 Phát biểu quan niệm về thơ, Xuân Diệu cho rằng: “Thơ hay, lời thơ chín 
 đỏ trong cảm xúc”.
 Anh/ chị hiểu ý kiến trên như thế nào? Hãy chọn và phân tích một bài thơ 
 trong chương trình Ngữ văn 11 để làm sáng rõ quan niệm trên.
 ------------------ HẾT -------------------- Hiểu đề, biết cách làm bài văn nghị luận văn học. Biết lý giải, phân tích tác 
phẩm văn học để làm sáng tỏ vấn đề. Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, hành văn 
trôi chảy. Văn viết có cảm xúc, không mắc các lỗi diễn đạt, dùng từ, đặt câu, 
chính tả
 2. Yêu cầu về kiến thức
* Yêu cầu chung: Làm sáng tỏ một nhận định của Xuân Diệu về yêu cầu, phẩm 
chất của thơ ca. 
 Thao tác chủ yếu: giải thích, bình luận, phân tích, chứng minh
 Kiến thức chủ yếu cần huy động: kiến thức lí luận văn học về đặc trưng 
của thơ ca, kiến thức về một bài thơ cụ thể trong chương trình phổ thông.
* Yêu cầu cụ thể: Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau song cần 
nêu được những ý cơ bản sau:
 a. Giải thích- bình luận: 
-Thơ là gì: Thơ ca là tiếng nói của tâm hồn. là tiếng nói của tình cảm con người. 
Thuộc phương thức trữ tình, thơ lấy điểm tựa là sự bộc lộ thế giới nội cảm của 
nhà thơ, những rung động mãnh liệt của trái tim thi sĩ trước cuộc đời. Cảm xúc 
đóng vai trò quyết định, là nguồn cội của mọi sáng tạo nghệ thuật. 
- Thơ hay: Xuân Diệu đặt ra yêu cầu với một tác phẩm thơ đích thực có giá trị 
phải đạt đến đỉnh cao cả nội dung lẫn hình thức: cả lời ( ngôn từ, hình thức nghệ 
thuật) cả tư tưởng, cảm xúc phải đạt đến độ chín muồi, đẹp đẽ nhất, mãnh liệt 
nhất ( chín đỏ). 
Cụ thể:
 + Lời thơ phải đẹp ( giàu hình ảnh, tinh tuý, hàm súc có âm thanh nhịp 
điệu rõ rệt...) 
 + Lời thơ phải chứa đựng cảm xúc mãnh liệt, cao đẹp, những suy ngẫm 
sâu sắc về con người cuộc đời.
 + Những lời đẹp đẽ ấy chính là sự thăng hoa cảm xúc mãnh liệt của nhà 
thơ trước cuộc đời. Ngược lại cảm xúc mãnh liệt, suy ngẫm sâu sắc phải được 
thể hiện qua lời đẹp. "Tài gia tình chi phát"( tài do tình mà ra). Chỉ khi cái đẹp 
của ngôn từ của hình thức nghệ thuật chứa đựng, thể hiện cảm xúc, suy ngẫm 
mãnh liệt sâu sắc của nhà thơ trước cuộc sống thì mới có thơ đích thực- thơ hay. 
- ý kiến của Xuân Diệu đặt ra yêu cầu đối với một tác phẩm thơ đích thực. 
Xuân Diệu coi trọng nghệ thuật nhưng khẳng định vai trò cốt lõi của cảm xúc 
trong thơ. Để sáng tạo nên những vần thơ đích thực, để vươn tới đỉnh cao của 
nghệ thuật chân chính, người nghệ sĩ không những phải có tài mà cần phải có 
tâm, có tình cảm mãnh liệt, sống hết mình với cuộc đời, biết xúc động nhạy cảm 
trước mọi niềm vui nỗi buồn của con người và biết làm lây lan tình cảm, gửi đến 
bạn đọc những thông điệp sâu sắc qua các phương tiện, hình thức nghệ thuật 
đẹp đẽ.
b. Chọn và phân tích một bài thơ trong chương trình THPT để chứng 
minh. Thí sinh tự do chọn lựa bài thơ mà mình tâm đắc nhất, có thể trình bày 
theo những cách khác nhau song cần làm rõ :
 + Hoàn cảnh cảm hứng, cảm xúc chủ đạo và mạch cảm xúc của bài thơ để 
cảm nhận sự mãnh liệt trong cảm xúc của tác giả khi sáng tạo.
 + Cảm nhận sự thể hiện cảm xúc mãnh liệt trong tác phẩm thông qua 
ngôn ngữ, hình tượng đẹp đẽ để thấy lời thơ đã thực sự chín đỏ trong cảm xúc.
 + Khẳng định chính sự mãnh liệt, chín muồi trong cảm xúc, sự thăng hoa 
của lời thơ đã làm nên sức sống bền lâu của tác phẩm trong lòng bạn đọc.
3. Cách cho điểm SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐĂK LẮK Đ￿ THI HỌC SINH GIỎI CẤP TRƯỜNG 
 TRƯỜNG THPT PHAN ĐÌNH PHÙNG NĂM HỌC 2018 – 2019
 ------------------------- Môn: NGỮ VĂN 12
 Đ￿ CHÍNH TH￿ Thời gian làm bài: 180 phút 
 C
 Câu 1 (8,0 điểm)
 Trong một bài thơ đề tặng con gái, nhà thơ Chế Lan Viên nhắc nhở:
 Ta cúi xuống đất
 Hí hửng nhặt tìm từng cái kim rơi vụn vặt
 Mà để lồng lộng trên cao
 Những mùa trái, mùa chim bay mất
 Những mùa yêu, mùa hạnh phúc bay vèo
 (Tu hú có cần đâu)
 Còn trong một đoản văn, cây bút trẻ Thụy Thảo bừng tỉnh: “Ta mong với 
 trời xanh và biển rộng mà quên rằng hoa từ đất mà ra” 
 (Với tuổi)
 Hãy chia sẻ suy nghĩ của anh/chị về những tâm niệm trên.
 Câu 2 (12 điểm)
 “Văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để 
 vừa tố cáo và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người 
 thêm trong sạch và phong phú hơn”.
 Anh/chị hãy giải thích và bình luận ý kiến trên của nhà văn Thạch Lam.
 ------------------ HẾT -------------------- - Trong xu thế hội nhập ngày nay, càng cần phải dung hòa giữa các lối sống. 
Điều đó đòi hỏi một bản lĩnh vững vàng.
– Học sinh tự liên hệ bản thân và rút ra bài học nhận thức, hành động.
3. Cách cho điểm
– Điểm 7-8: Đáp ứng các yêu cầu trên, có thể mắc một vài lỗi nhỏ về diễn đạt.
– Điểm 5-6: Đáp ứng từ 2/3 các yêu cầu, có thể mắc một vài lỗi nhỏ về diễn đạt
– Điểm 3-4 : Trình bày được một nửa các yêu cầu trên, mắc một số lỗi diễn đạt.
– Điểm 1-2 : Nội dung sơ sài, diễn đạt yếu, mắc nhiều lỗi chính tả
– Điểm 0 : Hoàn toàn lạc đề.
Câu 2
1. Yêu cầu về kĩ năng
Hiểu đề, biết cách làm bài văn nghị luận văn học. Biết lý giải, phân tích các tác 
phẩm văn học để làm sáng tỏ vấn đề. Bố cục rõ ràng, lập luận chặt chẽ, hành văn 
trôi chảy. Văn viết có cảm xúc, không mắc các lỗi diễn đạt, dùng từ, đặt câu, 
chính tả
2. Yêu cầu về kiến thức
a. Giải thích: 
 • Văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực : Văn chương là 
 công cụ nghề nghiệp hoàn hảo của nhà văn, là vũ khí có khả năng giúp 
 nhà văn hoàn thành sứ mệnh của mình một cách có hiệu quả. Nó không bị 
 sử dụng vào mục đích xấu, hơn nữa nó luôn tác động bằng con đường tình 
 cảm.
 • Tố cáo và thay đổi một cái thế giới giả dối và tàn ác: văn chương vạch 
 trần, phê phán những tệ lậu, những cái xấu xa của xã hội và đòi hỏi diệt 
 trừ thay thế nó.
 • Làm cho lòng người được thêm trong sạch và phong phú hơn: Văn 
 chương đồng thời bồi đắp tinh thần, xây dựng đời sống tâm hồn, thanh lọc 
 tình cảm con người.
 Đây chính là chức năng giáo dục đạo đức, tình cảm của văn học chân chính
b. Bình luận: 
- Thể hiện một thái độ lựa chọn dứt khoát, tiến bộ, tích cực. Ngầm đối thoại với 
xu hướng văn học thoát li. Thể hiện một quan niệm gần gũi với quan niệm của 
các nhà văn hiện thực phê phán về văn học. Rất hiểu vai trò trách nhiệm của nhà 
văn cũng như sự mê hoặc, quyến rũ của văn chương.
- Thạch Lam rất tự hào về vũ khí của mình
+ Nhận xét đúng đắn, khái quát, sát thực.
+ Ý thức được sức mạnh và sự cao cả của văn chương.
+ Thấy được cách tác động đặc thù của văn chương vào cuộc sống.
- Nhận thức đúng về hiện trạng đời sống lúc bấy giờ
+ Xác định đúng mục tiêu, nhiệm vụ của văn chương.
+ Hiểu rõ tương quan giữa hai nhiệm vụ (phản ánh, đả phá và xây dựng tâm 
hồn).
+ Đầy niềm tin ở khả năng của văn học, khả năng tự cải tạo của tâm hồn con 
người.
 (Dẫn chứng)
c. Mở rộng, nâng cao vấn đề
- Khẳng định quan niệm đúng đắn về vai trò, tác dụng của văn chương trong đời 
sống xã hội.