Tài liệu Hướng dẫn tự học môn Ngữ văn 12 - Tuần 25+26

 HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC NGỮ VĂN 12 (Tuần 25+26)
 Bài 1: Những đứa con trong gia đình
 -Nguyễn Thi-
I. Tìm hiểu chung
- Nguyễn Thi là một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn nghệ giải phóng 
miền Nam thời kì chống Mĩ. Ông gắn bó sâu sắc và trở thành người con của nhân dân 
Nam bộ. Ông là cây bút có năng lực phân tích tâm lí sắc sảo.
- Những đứa con trong gia đình là tác phẩm xuất sắc của ông được sáng tác trong 
những ngày chống Mĩ ác liệt.
 II. Đọc hiểu văn bản
 • Học sinh đọc và tóm tắt được văn bản
 • Học sinh nắm được một số nội dung cơ bản sau: 
 1. Hình ảnh người nông dân Nam Bộ trong cuộc đấu tranh chống Mĩ cứu nước
 - Hoàn cảnh chung: Họ đều mang những đau thương của chiến tranh
 - Vẻ đẹp chung:Họ mang những vẻ đẹp của người anh hùng thời chống Mĩ
 +Yêu nước và căm thù giặc sâu sắc
 +Hiên ngang bất khuất, kiên cường dũng cảm
 +Nâng niu những truyền thống tốt đẹp của gia đình
 - Vẻ đẹp riêng:
 +Việt: là một thanh niên mới lớn, rất hồn nhiên( không sợ chết mà sợ ma, hay tranh 
 giành với chị,..); có một tình yêu thương gia đình sâu đậm, một tính cách anh hùng, 
 tinh thần chiến đấu gan dạ, kiên cường (đặc biệt phân tích đoạn văn Việt đòi đi bộ đội 
 và trước khi Việt và chị lên đường đi bộ đội ). 
 + Chiến: là một cô gái mới lớn, tính khí vẫn còn trẻ con nhưng cũng là một người chị 
 biết nhường em, biết lo toan, tháo vát; vừa có những điểm giống má vừa có những nét 
 riêng; căm thù giặc sâu sắc, gan góc, dũng cảm, lập được nhiều chiến công. 
  Chiến và Việt là hai “khúc sông” trong dòng sông truyền thống của gia . 
 đìnhNgười nông dân NB vừa mang những vẻ đẹp riêng-chung nhằm làm cho hình 
 ảnh của họ chân thực và sinh động hơn. Họ chính là hình ảnh tiêu biểu cho những 
 người nông dân yêu nước trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của dân tộc. 
 Qua đó tác giả muốn ca ngợi chủ nghĩa anh hùng cách mạng của nhân dân MN 
 trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.
 2. Nghệ thuật
- Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện độc đáo Bài 2: Chiếc thuyền ngoài xa
 -Nguyễn Minh Châu-
I. Tìm hiểu chung
- Nguyễn Minh Châu: trước năm 1975 là ngòi bút sử thi có thiên hướng trữ tình lãng 
mạn; từ đầu thập kỉ 80 ông chuyển qua cảm hứng thế sự với những vấn đề về đạo đức 
và triết lí nhân sinh, thuộc trong số những “người mở đường tinh anha và tài năng” của 
văn học Việt Nam thời kì đổi mới.
- Chiếc thuyền ngoài xa tiêu biểu cho xu hướng chung của văn học thời kì đổi mới.
II. Đọc hiểu văn bản
 • Học sinh đọc và tóm tắt được văn bản
 • Học sinh nắm được một số nội dung cơ bản sau: 
1.Hai phát hiện của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng.
a. Phát hiện 1: Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa.
* Vẻ đẹp của chiếc thuyền ngoài xa:
- Một chiếc thuyền ngư phủ đẹp như mơ: Mũi thuyền in một nét mơ hồ lòe nhòe vào 
bầu sương sớm trắng như sữa có pha màu hồng hồng do mặt trời chiếu vào.Vài bóng 
người và trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui lum khum đang hướng 
mặt vào bờ.-> Là cảnh “đắt trời cho” , 1 bức tranh mực tàu của một danh họa thời 
cổ, 1 vẻ đẹp “ đơn giản và toàn bích”.
*Cảm xúc của nhiếp ảnh Phùng trước cảnh đẹp đó :
- Phùng cảm thấy “bối rối” Trái tim như có cái gì “ bóp thắt” vào . Cảm thấy như mình 
vừa phát hiện ra chân lý của sự toàn thiện, khám phá ra cái khoảnh khắc trong ngần 
của tâm hồn.->Cảm xúc của Phùng chính là những rung động thẩm mĩ, bởi đó là 
những cảm xúc của anh trước cái đẹp của thiên nhiên, cuộc sống, nghệ thuật.
=> Hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa là cảnh đẹp của thiên nhiên, là màu hồng của cuộc 
sống. 
b.Phát hiện 2: Chiếc thuyền ngoài xa tiến vào bờ .
*Hình ảnh:
-Người đàn ông và người đàn bà rời chiếc thuyền.Người đàn ông cao lớn, mái tóc tổ 
quạ, chân đi chữ bát, hai con mắt với vẻ độc dữ, mặt đỏ gay dùng thắt lưng quất tới tấp 
vào lưng người đàn bà nghèo khổ rách rưới (khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức 
trắng kéo lưới tái ngắt và dường như đang buôn ngủ)->Người đàn bà cam chịu , không 
kêu ca Hình ảnh của đứa con ( thằng Phác ) đánh cha đẻ bảo vệ mẹ.
-> Cảnhphi thẩm mĩ, cảnh phi nhân tính ( bạo lực gia đình của gia đình người đàn bà 
làng chài là một bức tranh thu nhỏ về phạm vi hiện thực, góc khuất của đời sống sau 
1975). Đây là một vùng đất ít nhiều đã từng bị lãng quên trong văn học .4. Giá trị nghệ thuật 
-Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện độc đáo: Tác giả đã dựng nên tình huống 
nghịch lí giữa hình ảnh của con thuyền khi ở ngoài xa với con thuyền lúc đến gần đểtạo 
ra tình huống nhận thức cho nhân vật của mình, cũng là cho người đọc.
- Cách khắc họa nhân vật, cốt truyện hấp dẫn kết hợp với ngôn ngữ sử dụng rất linh 
hoạt, sáng tạo góp phần làm nổi bật chủ đề tư tưởng của tác phẩm
- Giọng điệu: chiêm nghiệm, suy tư, trăn trở phù hợp với tình huống nhận thức. 
Đồngthời cũng làm nên nét đặc trưng trong phong cách nghệ thuật của Nguyễn Minh 
Châu
III. Luyện tập
1.Phân tích tình huống truyện độc đáo của truyện độc đáo trong truyện ngắn “Chiếc 
thuyền ngoài xa”
2.Phân tích hình tượng nhân vật Phùng trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”.
3.Phân tích nhân vật người đàn bà làng chài để thấy được cách nhìn ới mẻ của NMC về 
cuộc sống?